توانایی‌هایمان را بروز دهیم بدون اینکه از خود راضی به نظر نرسیم
جالب است بدانید همه افراد جامعه دوست دارند به نحوی از خودشان تعریف کنند و توانایی‌های خود را به نمایش بگذارند اما در نقطه مقابل اگر کسی این کار را انجام دهد آن را به خودنمایی و قپی آمدن محکوم می کنند و خوششان نمی آید. ممکن است گاهی اوقات به طور خیلی اتفاقی شخصی خودنمایی کند اما گاهی هم شخص با برنامه و با هدف تحت تأثیر قرار دادن دیگران این کار را انجام می دهد. در هر دو حالت شخص ممکن است از خود راضی به نظر برسد. در این مطلب به شما یاد خواهم داد چطور از این امتیاز استفاده کنید بدون اینکه از خود راضی به نظر برسید.
خود نمایی نکردن خود بهترین روش است برای اینکه کاری کنید تا دیگران از شما تعریف کنند؛ اما همگی ما به خوبی می دانیم برای تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس باید به موفقیت و دستاوردهای خود افتخار کرد و یا حتی لازم است برای آن‌ها لاف زد، این نه تنها اشکال ندارد بلکه کاری بس مفید و سودمند خواهد بود. برای تقویت حس کار آمدی خود، مدام به خودتان آفرین بگویید و خودتان را برای موفقیت‌های بیشتر آماده کنید. نیازی نیست همیشه شما فروتن باشید گاهی لازم است پرده‌ها را کنار بزنید تا دیگران درخشندگی شما را ببینند، این کار حتی می تواند جلوی افسردگی را بگیرد. پژوهش‌های بسیاری درباره‌ی خود شیفتگی و همینطور مسائل جنبی خود نمایی مانند افسردگی و عزت نفس پایین نیز انجام شده است. خوشبختانه روان شناس اجتماعی و استاد دانشگاه منچستر «سوزان اسپیر» مقاله‌ای در این زمینه ارائه کرد و به مفهوم کمتر مورد توجه «خود ستایشگری» پرداخت. او دو مفهوم شناخت شناسی و هنجارهای اجتماعی را مبنای کار خود کرد و به پژوهش به روش‌های نامناسب و همچنین روش درست و قابل قبول خودنمایی پرداخته است. خود نمایی از بعد شناختی به این معناست که آنچه شما در مورد خودتان می گویید تأیید شدنی است یا خیر. دیگران چطور بفهمند آنچه را شما درباره‌ی موفقیت‌هایتان می گویید حقیقت دارد؟ آیا باید بدون سند و مدرک حرفهای شما را بپذیرند؟ خودنمایی شما تنها با تکیه بر حرفهای خودتان و بدون ارائه‌ی هیچ پشتوانه، این احتمال را افزایش می دهد که دیگران باورتان نکنند.
- جلب توجه دیگران به ویژگی‌های شگفت انگیزتان
بر مبنای پژوهش‌های «اسپیر» این روش کم اقبال ترین روش در خود ستایی است و به احتمال زیاد هنجارهای اجتماعی زیادی را زیر پا می گذارد. در واقع بدون سند و مدرک ساده نمی توان گفته‌های شما را مبنی بر باهوشی، با استعدادی و مورد علاقه بودنتان را اثبات کرد، حتی اگر امکان اثبات تمامی گفته‌هایتان باشد باز هم این روش با هیچ یک از هنجارهای اجتماعی هم خوانی ندارد. گاهی اعتراف کردن به اینکه شما چندان هم باهوش نیستید؛ بهتر از این است که ادعای زیرکی و زرنگی کنید چراکه اعتراف به برخی از عیب‌ها و نقص‌ها مسئله‌ای پذیرفته شده است. بهر حال پیشنهاد ما این است در بکار گیری ترفند بالا نهایت احتیاط و دقت را داشته باشید، شاید در ظاهر این‌طور به نظرتان برسد می خواهید کاری کنید که فقط دیگران از تواضعتان تعریف کنند و این خود به اندازه‌ی یک خود نمایی مستقیم آزاردهنده است.
2-جلب توجه دیگران به کرده‌ها و دستاوردهایتان
شما به کارهای فوق‌العاده‌ای که انجام داده‌اید اشاره کنید. اگر مدال آور المپیک هستید، بنا بر استاندارد بیشتر آدم‌ها پذیرفتنی است که به آن افتخار کنید و حتی در جاهایی که نیاز به معرفی‌تان است به این موضوع اشاره کنید. شاید به نظر دیگران این طور باشد که تأکید براینکه چه آدم فوق‌العاده‌ای هستید، متکبرانه باشد اما اشکالی ندارد.
-3 جلب توجه غیرمستقیم دیگران به ویژگی‌های شگفت انگیزتان
همیشه به نقل قول مستقیمی از دیگران به قابلیت‌ها و توانایی‌های خوبی که دارید اشاره کنید در واقع حرف خودتان را از زبان فرد دیگری بزنید. به طور مثال به این موضوع اشاره کنید که رئیستان از زرنگی‌تان تعریف کرده و معتقد است حضور شماست که باعث موفقیت تیم کاریتان شده است؛ با اینکه هنوز هم مشکل شناختی قبلی پا برجاست ولی چون شما با درایت از زبان رئیستان نقل کرده‌اید، مخاطب مجبور به پذیرش گفته‌های شماست و یا شاید اگر توصیه نامه‌ای کتبی از رئیس خود داشتید دیگر احتمال پذیرش حرف‌هایتان خیلی بیشتر می شد. اما شما با این کارتان هنجار اجتماعی فروتنی را نقص می کنید.
4- جلب توجه غیرمستقیم دیگران به دستاوردهایتان
تصور کنید شما را به عنوان رئیس یک انجمن انتخاب کرده‌اند و این انتخاب شما را به اندازه‌ای شگفت زده کرده است که به دنبال جار زدن این خبر در فیس‌بوک هستید. کاری که انجام دادنش اشتباه محض است، این است شما با اشتراک گذاری در سایت همان انجمن کار قابل قبول‌تری را انجام می دهید که احتمالاً این کار در نظر دوستانتان فروتنی بی‌مورد است. فقط به این نکته توجه داشته باشید که حقایق را بگوئید و ادعای دروغ نکنید چرا که اگر حقیقت چیز دیگری باشد و بعدأ مشخص شود نه تنها شما را به لاف زدن متهم می کنند بلکه به عنوان یک فریبکار هم شناخته می شوید.
5-جلب توجه دیگران با عباراتی انکاری
بیان عبارات انکاری تأکیدی است براینکه می دانید دارید برخلاف هنجارهای اجتماعی مورد پذیرش رفتار می کنید، اما اینگونه به دیگران ثابت می کنید که حرفتان درست است. پس اشکالی ندارد از موفقیت‌هایتان بگویید به شرطی که یادتان نرود یک عبارت انکاری را به آغاز کلامتان اضافه کنید به طور مثال: «نمی خواهم پز بدهم ولی…»، «نمی خواهم از خودم تعریف کنم اما…» ولی باید بدانید که از عبارات کاربردی هم درست استفاده کنید درست مثل این مثال که بگویید «من این را دزدیدم با اینکه می دونم کارم اشتباهه» در حقیقت کاربرد عبارت انکاری در اینگونه جملات فقط کار را بدتر می کند. اما به این جمله توجه کنید: «من اول شدم و به خاطرش خوشحالم» در اینگونه جملات هم به سادگی حرفتان را می زنید وهم رو راست تر هستید. معمولاً دیگران رضایتمندی صادقانه را از خودتان بهتر می پذیرند و گاهی ممکن است رقیبانتان نیز کمی پس بکشند و تشویقتان کنند.
6-زیر سایه افتخارات دیگران از خود تعریف کنید
مخاطب را با موفقیت‌های دیگران تحت تأثیر قرار دهید تا راهی برای ابراز ویژگی و دستاوردهای خودتان هم باشد. کاری را که پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها انجام می دهند. هیچ کس مادر بزرگی را که با خوشحالی تمام پز نوه‌ی دکتر و یا مهندس خود را می دهد سرزنش نمی کند؛ اما اگر بخواهید خودتان را به آن‌ها وصل کنید و مانند آن‌ها خودتان را خوب جلوه دهید آن‌وقت است که مسئله بیخ پیدا می کند. تصور کنید با شخصی در محل کارتان همکاری می کرده اید و بخش زیادی از زیر و بم کار را شما به او آموخته اید و این کمک شما و تلاش خود شخص باعث شده است او به جایگاه بالایی برسد. هیچ اشکالی ندارد شما این موضوع را با دیگران در میان بگذارید که «فلانی را می شناسید که قائم مقام مدیر شده؟ من بهش کار یاد دادم!» هر چه بیشتر این جمله را تکرار کنید، بیشتر این برداشت را می کنید که موفقیت آن شخص برایتان اهمیت چندانی ندارد! اما می توانید از عبارت‌های بهتری استفاده کنید. مثلاً «باعث افتخاراست کسی که من بهش آموزش دادم، الآن قائم مقام مدیر عامل شده است» با گفتن این گونه جملات هم موجب جلب توجه دیگران نسبت به خود می شوید و مطابق هنجارهای اجتماعی رفتار نمی کنید و هم به دنبال راهی بوده اید که ثابت کنید شما اهل پز دادن نیستید. البته یک مشکل شناختی هم ممکن است در میان باشد و آن این است شخصی که شما مدعی آموزش به او بوده اید باید تأیید کند که آموزش‌های شما تأثیر چشمگیری در موفقیت او داشته است و اگر حرفهای شما را تأیید نکند به احتمال زیاد دیگر کسی روی حرف‌هایتان حساب نمی کند و به طبع، تبعات بدی برای شما به همراه خواهد داشت.
7-ارائه گزارش همراه با شواهد تأیید شدنی مبنی بر تمجید دیگران از شما
به نظر «اسپیر» روش خود ستایشگری زمانی قابل قبول است که از قول دیگران نقل شود یعنی حرفتان را از زبان دیگران بزنید. در واقع با بیان پشتیبانی و تأیید نظر دیگران در مورد خودتان می توانید باعث تصور این وضعیت در مخاطب شوید که واقعاً شخص دیگری حرفهای مثبت درباره‌ی شما می زند و به این ترتیب به رفع مشکل شناختی خود کمک می کنید، حتی این موضوع نیز تا حدی با هنجارهای اجتماعی فروتنی هم خوانی دارد. درست مثل کدبانویی است که همه از دست پختش تعریف می کنند؛ این در حالی است که مهمان‌ها خودشان در حال میل کردن غذایی هستند که او پخته است پس مهمان‌ها دلیلی برای نپذیرفتن این حرف ندارند، زیرا خودشان غذا را تست کرده‌اند و می دانند خیلی خوشمزه است.
بنابراین سؤالاتی ممکن است ذهن ما را درگیر خود کند و آن این است که: آیا ما هیچ وقت نباید از موفقیت‌هایمان به دیگران چیزی بگوئیم؟ آیا بهتر است مدام بر نقطه ضعف‌هایمان تأکید کنیم؟ آیا کسی که دارنده‌ی مدال است باید آن را از دید همه پنهان نگه دارد؟
با توجه به اینکه از هفت روش ارائه شده تنها یک روش قابل قبول برای ادعای خودنمایی وجود دارد. این احتمال خیلی زیاد است که خودنمایی شما ممکن است به مذاق خیلی‌ها خوش نیاید. اما اگر می خواهید خودنمایی کنید بهتر است روش هفتم را انتخاب کنید؛ البته با این شرط که گفته قابل تعریفی داشته باشید و همینطور مدرکی که بتوانید آن را در نظر دیگران به اثبات برسانید. اگر به خاطر داشته باشید پیش‌تر گفته بودیم هیچ کس شما را به خاطر خوشحالی و رضایتتان از تلاش‌های موفقیت آمیزتان سرزنش نمی کند.
برگرفته از psychologytoday
