کلیه اندامی لوبیا شکل و تقریبا به اندازه مشت بسته انسان است و درست زیر قفسه سینه قرار دارد. عملکرد کلیه به زبان ساده، دفع زباله های بدن است. این عضو روزانه حدود 200 لیتر خون تصفیه می کند و از آن حدود 2 لیتر آب اضافی و مواد زاید غربال می کند که از طریق مجاری ادارای دفع می‌شود.
تنظیم فشار خون، تعادل الکترولیتی و تولید سلول‌های قرمز خون ( به طور غیر مستقیم با ترشح یک نوع پروتئین خاص به نام اریتروپویتین) به عهده کلیه هاست. چنانچه کلیه‌ها یک روز وظایف خود را به درستی انجام ندهند، عملکرد اکثر ارگان های بدن، به ویژه قلب مختل می‌شود. احتمال بروز بیماری‌های کلیه و به ویژه سنگ کلیه در تابستان بیشتر است؛ زیرا افزایش دما منجر به کم آبی بدن و رسوب مواد معدنی از جمله کلسیم در کلیه‌ها می شود.
سنگ کلیه زمانی تولید می‌شود که تعادل آب، نمک و مواد معدنی در ادرار از بین برود. چگونگی تغییر این تعادل نیز مهمترین عامل در تعیین جنس سنگ است. علاوه بر کم آبی بدن، بیماری‌های التهابی روده، نقرس، پرکاری غدد پاراتیروئید و عفونت ادراری نیز می‌تواند منجر به تولید سنگ در کلیه شود.
با توجه به افزایش دمای جهانی، تعداد بیماران مبتلا به سنگ کلیه طی سه دهه اخیر افزایش چشمگیری داشته است. هیدراته کردن بدن (آبرسانی) یکی از مهمترین روش های جلوگیری از بروز سنگ کلیه است.
علاوه بر سنگ کلیه، بیماری‌های مزمن کلیه نیز همواره در کمین هستند. بر اساس گزارش بنیاد ملی کلیه آمریکا (NKF)، از هر سه آمریکایی بالای 30 سال، یک نفر در معرض بیماری مزمن کلیه قرار دارد.
بر اساس پیش بینی این بنیاد، تا سال 2030 میلادی، حدود 16.7 درصد از افراد بالای 30 سال، به بیماری مزمن کلیه دچار می شوند. در این گزارش آمده است که احتمال بروز بیماری مزمن کلیه در گروه سنی 30 تا 49 سال بیشتر است. در ادامه گزارش آمده است که حدود 12.5 درصد از زنان، در معرض سرطان سینه قرار دارند؛ در حالیکه احتمال بروز دیابت در زنان و مردان حدود 38 درصد است و همین آمار نشان می دهد که احتمال بروز بیماری های کلیوی تا چه اندازه زیاد است.
افراد بالای 60 سال، بیماران دیابتی، افراد با فشار خون بالا، افرادی با پیشینه بیماری های قلبی و سکته مغزی، سابقه خانوادگی بیماری‌های کلیوی، افراد سیگاری و افراد چاق بیشتر در معرض بیماری‌های کلیه و نارسایی کلیه قرار دارند.
تهوع و استفراغ، کاهش میزان ادرار، تورم، به خصوص در ناحیه مچ پا و دور چشم، طعم نامطبوع در دهان و احساس بویی شبیه به ادرار در بازدم، خستگی مزمن، تنگی نفس، کاهش اشتها، مشاهده خون در ادرار، مشاهده کف در ادرار، ایجاد ضایعات پوستی و کاهش حافظه شایع‌ترین علایم نارسایی کلیه هستند.
حفظ سلامت و مراقبت از کلیه‌ها دشوار نیست و به راحتی می‌توان با چند راهکار ساده سلامت کلیه‌ها را به ویژه در تابستان تضمین کرد. برخی از این موارد عبارتند از:
-تحرک کافی
-اندازه‌گیری مرتب قند خون
-کنترل فشار خون
-مصرف غذای سالم
-نوشیدن آب کافی
-عدم استعمال دخانیات
– کاهش وزن
-عدم مصرف خودسرانه دارو

سپیده علی‌کاشانی** گلشن

ایرنا