با اینکه شاید همواره این بحث بین مخاطبین وجود داشته باشد که آیا می‌توان کریستوفر نولان را در زمره بزرگ‌ترین کارگردان‌های تاریخ قرار داد یا خیر، اما این واقعیت غیرقابل انکار است که وی همواره موفق شده فیلم‌هایی بسازد که استقبال خیلی خوب مخاطبین و حتی منتقدین را در پی داشته‌اند. جدید‌ترین فیلم این کارگردان، دانکرک (Dunkirk) است که چندی پیش اکران شد و نقد‌های آن خبر از یک شاهکار واقعی می‌دهند.

به مناسبت اکران فیلم Dunkirk و همچنین تولد کریستوفر نولان، تصمیم گرفتیم تا در این مقاله سراغ حقایق جالبی در مورد این کارگردان برویم. با زومجی همراه باشید:

۱۵- وی همواره یک فلاسک چای گرم همراه خودش دارد

علاقه انگلیسی‌ها به چای یک مورد ثابت‌شده است و کریستوفر نولان هم از این قاعده مستثنی نیست. البته به نظر می‌رسد که علاقه وی به این نوشیدنی، آنقدر زیاد است که ترجیح می‌دهد حتی سر صحنه فیلم‌برداری فیلم‌هایش هم همواره یک فلاسک چای گرم همراه خودش داشته باشد. برای اینکه به میزان علاقه نولان به چای پی ببریم، بد نیست سراغ نقل قولی از مایکل کین برویم که سر صحنه فیلم‌برداری فیلم Batman Begins متوجه فلاسک چای نولان شده بود:

یک مورد جالب درباره کریستوفر نولان این است که وی همواره یک کت به تن می‌کند و در جیب آن یک فلاسک چای کوچک دارد و به صورت مرتب از آن می‌نوشد. جالب‌تر اینکه وی به نوشیدنی‌های دیگر هم علاقه چندانی نداشته و فقط عاشق چای است.

۱۴- On Her Majesty’s Secret Service محبوب‌ترین فیلم وی از سری جیمز باند است

همین چند روز پیش بود که نولان دوباره از علاقه خود به سری فیلم‌های جیمز باند پرده برداشت و اعلام کرد که دوست دارد زمانی یکی از این فیلم‌ها را کارگردانی کند. حال جالب است بدانید که نولان اعلام کرده که در بین فیلم‌های سری جیمز باند، از همه بیش‌تر به فیلم On Her Majesty’s Secret Service علاقه دارد. این قسمت از مجموعه جیمز باند حس و حال خاصی دارد و در آن جرج لزنبی نقش باند را ایفا می‌کند. همچنین فیلم پایان غم‌انگیزی نیز دارد. نولان همچنین دلیل علاقه خودش به این فیلم را «توازن عالی آن بین اکشن و صحنه‌های احساسی و عاطفی» اعلام کرده است. باید منتظر ماند و دید که اگر روزی خود نولان بخواهد فیلمی از این مجموعه بسازد، آن فیلم چه حس و حالی خواهد داشت.

۱۳- همسر نولان همکاری زیادی با وی در ساخت فیلم‌هایش دارد

شاید به جرات بتوان گفت یکی از دلایل موفقیت نولان در کارش، آشنا شدن و ازدواج با اِما توماس است. البته که کسی منکر استعداد عالی خود کریستوفر نولان نیست، اما رابطه وی با همسرش هم تاثیر زیادی در موفقیت‌هایش داشته است. این دو در دانشگاه با یکدیگر آشنا شده و پس از مدتی ازدواج کردند و پس از آن نوبت به همکاری این دو برای ساخت فیلم کوتاه Doodlebug رسید. پس از این فیلم آقا و خانم نولان با همکاری هم فیلم Following را ساختند و پس از آن هم نوبت به Memento رسید که تاثیر زیادی در رسیدن نولان به شهرت داشت. اِما توماس مصاحبه‌های زیادی در مورد همسرش داشته و در آن‌ها از چالش‌هایی که وی برای تبدیل‌شدن به پردرآمد‌ترین کارگردان حال حاضر سینما پشت سر گذاشته، پرده برداشته است. وی همچنین چندی پیش در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است روزی نولان دوباره سراغ ساخت فیلم‌هایی با بودجه کم برود گفت:

به نظر من نولان هرگز دیگر فیلمی کوچک با بودجه کم نخواهد ساخت.

۱۲- صحنه بازجویی بتمن از جوکر محبوب‌ترین صحنه وی از سه‌گانه شوالیه تاریکی است

یکی از بهترین ساخته‌های کریستوفر نولان، سه‌گانه بتمن وی است که طرفداران خیلی زیادی هم دارد. با اینکه این سه فیلم صحنه‌های عالی زیادی دارند، اما خود نولان محبوب‌ترین صحنه‌اش را لحظه بازجویی جوکر توسط بتمن می‌داند. وی اعلام کرده که این قسمت، جایی است که تاثیر زیادی روی داستان فیلم داشته و باعث خلق پیچشی مهم در آن می‌شود. نولان همچنین اعلام کرده که وی و کریستین بیل به دنبال صحنه‌ای بودند که بتواند چالش سختی پیش‌روی شخصیت بتمن قرار دهد و قسمت بازجویی دقیقا همان صحنه‌ای است که این اتفاق رخ می‌دهد.

به گفته نولان، او با همکاری کریستین بیل و هیث لجر تلاش زیادی برای عالی بودن این صحنه کرده‌اند و همگی اعتقاد داشتند که این صحنه، جایی است که تقابل بین یک قهرمان و یک شخصیت شرور به بهترین شکل ممکن به تصویر کشیده می‌شود.

۱۱- او هرگز فیلم‌سازی را به صورت آکادمیک یاد نگرفته است

با اینکه شرکت در کلاس‌های آموزشی یکی از راه‌های یاد گرفتن اصول کارگردانی است، اما نولان هرگز این حرفه را به صورت آکادمیک و در دانشگاه یا مدرسه یاد نگرفته است. البته کیفیت کار‌های او به حدی بالا بوده که نشان می‌دهد برای تبدیل شدن به یک کارگردان خوب، حتما نیازی به کلاس و درس ندارید. کریستوفر نولان از جمله افرادی است که این حرفه را به صورت عملی یاد گرفته و طبق گفته خودش، از سن ۱۱ سالگی علاقه زیادی به ساخت فیلم داشته است و مدت زیادی را صرف فعالیت در صنعت فیلم‌سازی به عنوان مسوول صدا، مسوول دوربین یا فعالیت روی تدوین چندین مستند سپری کرده است.

البته با وجود حضور طولانی‌مدت وی در این صنعت، وی زمان زیادی را صبر کرده تا بتواند واقعا یک فیلم را کارگردانی کند. طبق اعلام خودش فضای محدود فیلم‌سازی در انگلیس و مخصوصا نبود بودجه کافی، از عواملی بوده که باعث شد وی زمان زیادی را برای تبدیل شدن به یک کارگردان صبر کند.

۱۰- وی از CGI برای بهبود جلوه‌های ویژه استفاده می‌کند نه خلق آن‌ها

با اینکه این روز‌ها موجی منفی در مورد استفاده از CGI در فیلم‌ها راه افتاده، اما نولان کاملا هم مخالف این فناوری نیست. با این حال وی ترجیح می‌دهد از CGI تنها برای بهبود جلوه‌های ویژه و بصری فیلم‌اش استفاده کند. به بیان دیگر، وی سعی می‌کند تا جای ممکن صحنه‌ها را در واقعیت ثبت کرده و سپس با استفاده از CGI، آن‌ها را بهبود ببخشد. نولان چندی پیش در جلسه‌ای با حضور کارگردان‌های دیگر در این مورد گفت:

CGI یک ابزار بسیار قدرتمند است. با این حال من مخالف این هستم که فیلم‌ها را به‌نوعی تبدیل به انیمیشن کنیم. چرا که هرچقدر هم که صحنه‌های خلق‌شده با کامپیوتر طبیعی و عالی باشند، به هر حال فاقد المان‌های واقعی و فیزیکی هستند و شما برای خلق آن‌ها، چیزی را واقعا فیلم‌برداری نکرده‌اید. در نتیجه هنگامی که از این نوع CGI در فیلم استفاده می‌شود، بیش‌تر حس و حال یک انیمیشن به مخاطب منتقل می‌شود تا فیلمی واقعی. از این رو من ترجیح می‌دهم تا جای ممکن فیلم را واقعا تصویربرداری کنم و سپس از CGI برای بهبود بهره ببرم.

۹- او برای نوشتن Inception نزدیک به ۱۰ سال زمان صرف کرده است

Inception فیلمی است که اهمیت زیادی برای شخص نولان دارد و فیلمی است که وی زمان زیادی را صرف ساخت آن کرده است. وی پیش از این اعلام کرده که از زمان کودکی، علاقه زیادی به ساخت فیلمی با محوریت رویا‌ها داشت. نولان همچنین در بخشی از صحبت‌های خود در مورد این فیلم، اعلام کرده که ۱۰ سال زمان صرف نوشتن داستان Inception کرده است:

Inception باید تبدیل به فیلمی می‌شد که به‌خوبی به شرایط انسان و احساسات او می‌پرداخت. همچنین من باید تلاش زیادی برای پرداخت درست شخصیت‌ها می‌کردم تا بینندگان با وجود دیوانه‌وار بودن ایده فیلم، بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. تمام این‌ها نزدیک به ۱۰ سال طول کشید و حس می‌کنم که این ۱۰ سال از عمرم را به بهترین شکل سپری کرده‌ام.

۸- او قصد داشت فیلمی با محوریت هوارد هیوز با بازی جیم کری بسازد

با اینکه امروزه Inception به عنوان بهترین فیلم‌نامه‌ای که توسط نولان نوشته شده شناخته می‌شود، اما جالب است بدانید که خود نولان، اعتقاد دارد که بهترین نوشته‌اش، مربوط به فیلمی در مورد هوارد هیوز است که هرگز ساخته نشد. نولان تقریبا ۱۵ سال پیش قصد داشت فیلمی با محوریت زندگی هیوز بسازد و حتی قرار بود جیم کری در این فیلم ایفای نقش کند. حتی فیلم‌نامه فیلم نیز به صورت کامل توسط نولان نوشته شده بود اما مشکلی که وجود داشت، این بود که دقیقا همزمان با تصمیم نولان، مارتین اسکورسیزی هم ساخت فیلم The Aviator را با محوریت زندگی هوارد هیوز کلید زده بود و این باعث شد تا نولان ساخت فیلمش را کنار بگذارید. وی در این مورد گفته است:

درست است که ساخته شدن دو فیلم با محوریت یک فرد مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما در آن زمان تصمیم گرفتم که دیگر این فیلم را نسازم و از این بابت بسیار ناراحت بودم. چرا که به نظرم این بهترین فیلم‌نامه‌ای است که تا به امروز نوشته‌ام و شخصا از نوشتن آن لذت زیادی برده‌ام.

البته طبق گفته‌ها، نولان معمولا پس از تمام کردن کار ساخت فیلم‌هایش، سراغ فیلم‌نامه‌های قدیمی و ناقص خودش می‌رود و اگر یکی از آن‌ها بتوانند نظرش را جلب کنند، ممکن است دوباره سراغ ساخت آن فیلم برود. پس ممکن است در آینده شاهد ساخته‌شدن فیلم زندگی هوارد هیوز توسط وی باشیم.

۷- او در سر صحنه فیلم‌برداری فقط از دو نوع لباس استفاده می‌کند

برد گری، مدیرعامل پیشین کمپانی پارامونت، در مصاحبه‌ای در مورد لباس‌های عوامل ساخت فیلم Interstellar گفته بود:

یک بار به سر صحنه فیلم‌برداری فیلم Interstellar رفتم و چیزی که نظرم را جلب کرد، نوع پوشش عوامل و سازندگان فیلم بود. چرا که همه آن‌ها کت و شلوار به تن داشتند و به شکل خاص و مودبانه‌ای هم با یکدیگر صحبت می‌کردند که این مساله برایم کمی عجیب بود!

اما جالب است بدانید که دلیل این موضوع، اهمیت زیاد نولان به ظاهر مرتب خودش است. با این حال نکته جالب‌تر، این است که وی همواره فقط از دو نوع لباس در سر صحنه فیلم‌برداری استفاده می‌کند؛ لباسی برای هوای گرم و لباسی هم برای هوای سرد. دلیل این موضوع هم این است که نولان گفته دوست ندارد روزانه زمانی را صرف انتخاب لباسی برای پوشیدن در سر صحنه فیلم‌برداری کند و به همین دلیل هم کلا دو دست لباس انتخاب کرده که بسته به شرایط جوی، یکی از آن‌ها را به تن می‌کند.

۶- وی برای آرایش چهره شخصیت جوکر، از نقاشی‌های فرانسیس بیکن الهام گرفته است

نولان فرانسیس بیکن را هنرمند محبوب خودش معرفی کرده و اخیرا در مصاحبه‌ای گفته که با الهام از نقاشی‌های وی و با همکاری هیث لجر و جان کالیونه، گریمور معروف، تصمیم گرفته‌اند تا در فیلم بتمن، چهره جوکر را با الهام از نقاشی‌های بیکن، کمی متفاوت‌تر و ترسناک‌تر طراحی کنند. نولان همچنین گفته که علاقه زیادی به نقاشی‌هایی دارد که پس‌زمینه آن‌ها سیاه هستند و این موردی است که در بسیاری از نقاشی‌های بیکن هم دیده می‌شود.

همچنین نولان با الهام از همین علاقه شخصی‌اش، صحنه تصویر بالا را در فیلم بتمن خلق کرده که در آن جوکر در محیطی تاریک دیده می‌شود.

۵- وی صحنه اسکایپ فیلم Interstellar را با فرمت ۳۵ میلی‌متری فیلم‌برداری کرد

نولان چندین بار اعلام کرده که فرمت ۳۵ میلی‌متری را به دیجیتال ترجیح می‌دهد و با اینکه دیجیتال آزادی‌عمل و راحتی بیش‌تری به فیلم‌ساز می‌دهد، اما به اعتقاد نولان، استفاده از فیلم هم ارزان‌تر است و هم باعث می‌شود تا تصاویر جذاب‌تر دیده شوند. به همین دلیل هم نولان از فرمت ۳۵ میلی‌متری برای فیلم‌برداری فیلم Interstellar استفاده کرد و حتی صحنه معروف اسکایپ را نیز با این فرمت ضبط کرد. در این صحنه کوپر، شخصیت اصلی فیلم، تصاویر ضبط‌شده توسط فرزندانش را تماشا می‌کند و با اینکه همه‌چیز حالتی سبز دارد، اما نولان برای ضبط این صحنه هم فرمت ۳۵ میلی‌متری را به فرمت دیجیتال ترجیح داده است.

نولان همچنین اهمیت زیادی به این مساله می‌دهد که فیلم‌هایش در سینما‌ها، به همان شکلی نمایش داده شوند که وی قصد ارائه آن را داشته است. برای مثال پس از تمام شدن ساخت فیلم Interstellar و در فاصله کمی مانده تا اکران آن، نولان شخصا سفری به نیویورک داشت و از سینمای Bow Tie بازدید کرد تا مطمئن شود که این سینما قادر است جلوه‌های بصری و صوتی فیلم را دقیقا به همان شکلی که ساخته شده‌اند، ارائه کند.

۴- ایده فیلم Memento در حین یک سفر به ذهن نولان و برادرش رسید

نولان ذهن خلاقی دارد و این را چندین بار تا به امروز در فیلم‌هایش ثابت کرده است. با این حال یکی از جالب‌ترین ایده‌های وی یعنی فیلم Memento، به شکل جالبی به‌وجود آمده است. نولان در مصاحبه‌هایش گفته که از همان دوران کودکی همراه با برادرش فیلم‌های بزرگی چون جنگ ستارگان را تماشا می‌کردند یا کمیک‌های بتمن را می‌خواندند و همیشه آرزو داشتند که روزی برای خود نام و نشانی در هالیوود داشته باشند. وی همچنین در یکی از صحبت‌هایش، اعلام کرده که روزی در حال حرکت از شیکاگو به سمت لس آنجلس بودند و جاناتان هم اخیرا یک کلاس درس روانشناسی با موضوع فراموشی پشت سر گذاشته بود. به همین دلیل هم آن‌ها در حال صحبت کردن در مورد این مساله بودند که ناگهان این ایده به ذهن کریستوفر نولان می‌رسد که می‌توانند فیلمی با محوریت این موضوع بسازند و بدین ترتیب ایده فیلم Memento به ذهن آن‌ها رسیده و تصمیم به ساخت آن می‌گیرند.

۳- او آدرس ایمیل شخصی یا گوشی موبایل ندارد!

شاید این روز‌ها بسیار عجیب باشد که شخصی گوشی موبایل استفاده نکند اما نولان از جمله افرادی است که نیازی به استفاده از موبایل نمی‌بیند و حتی ایمیل شخصی هم ندارد. وی در مورد دلیل نداشتن ایمیل و موبایل گفته است:

من سعی می‌کنم از چیز‌هایی استفاده کنم که به دردم بخورند و ایمیل چیزی نیست که باعث پیشرفت من شود یا کاربردی برایم داشته باشد و به همین دلیل هم اهمیتی به آن نمی‌دهم.

در مورد موبایل هم چنین شرایطی وجود دارد. همواره در اطراف من افرادی هستند که در صورت نیاز، بتوانم گوشی آن‌ها را قرض گرفته و با شخصی که می‌خواهم تماس بگیرم. واقعیت این است که علاقه زیادی به نداشتن موبایل دارم. چرا که باعث می‌شود زمان بیش‌تری برای فکر کردن داشته باشم. شما زمانی که از موبایل استفاده می‌کنید و مثلا ۱۰ دقیقه وقت خالی دارید، به جای آنکه این زمان را به فکر کردن اختصاص بدهید، سراغ گوشی خودتان رفته و با آن مشغول می‌شوید.

۲- نولان دانکرک را یک تجربه واقعیت مجازی بدون نیاز به هدست می‌داند

با اینکه فیلم‌های نولان معمولا آثار موفقی در گیشه هستند و همین باعث می‌شود کمپانی‌های مختلف با هر قیمتی به سراغ وی بروند، اما نولان تنها به فکر ساخت فیلم‌هایی موفق از حیث تجاری نبوده و همواره سعی کرده ساخته‌هایش از نظر فنی و کیفی نیز شرایط عالی‌ای داشته باشند. در همین راستا وی سعی کرده در دانکرک، جدید‌ترین فیلم‌اش، تجربه‌ای فراگیر ارائه کند که خودش آن را یک تجربه واقعیت مجازی بدون نیاز به هدست معرفی می‌کند:

در این فیلم ما مخاطب را وارد کابین یک هواپیمای جنگی می‌کنیم تا بتواند از نزدیک یک نبرد هواپیمایی خطرناک را ببیند. یا وی را در جریان نبرد در یک ساحل قرار می‌دهیم تا حس و حال سربازی را که برای زنده ماندن تلاش می‌کند، از نزدیک لمس کند. یا حتی در این فیلم آن‌ها را سوار قایق‌هایی می‌کنیم که به سمت یک منطقه جنگی در حرکت هستند. همه این‌ها شبیه به یک تجربه واقعیت مجازی هستند که برای لذت بردن از آن‌ها و حس کردن آن‌ها، نیازی به هیچ هدستی نخواهید داشت.

۱- فیلم موردعلاقه وی Balde Runner است

با اینکه امروزه خود نولان یکی از کارگردان‌های مطرح سینما به شمار می‌رود، اما در تبدیل شدن وی به فردی که امروز است، افراد مختلفی تاثیر داشته‌اند و طبق اعلام خودش، یکی از مهم‌ترین این افراد، ریدلی اسکات است؛ کارگردانی که نولان علاقه زیادی به فیلم Blade Runner وی دارد:

زمانی که سن کمی داشتم و فیلم‌های Alien و Blade Runner را تماشا می‌کردم، می‌دانستم که این دو فیلم داستان، جهان و بازیگران متفاوتی دارند و در کل تفاوت‌های زیادی بین آن‌ها وجود دارد. با این حال همواره یک ارتباط خاص بین این دو اثر حس می‌کردم که دلیل آن، ریدلی اسکات، کارگردان این دو فیلم بود که حس و حال خاص خودش را به فیلم‌ها تزریق کرده بود.

وی همچنین اعلام کرده که مخصوصا علاقه بسیار زیادی به فیلم Blade Runner این کارگردان دارد و همواره در حین تماشای این فیلم، این حس به سراغش می‌آمد که انگار دنیای عظیمی در بیرون اتاق‌هایی که فیلم در آن‌ها روایت می‌شود، جریان دارد. علاقه زیاد نولان به ریدلی اسکات، باعث شده تا وی سعی کند تا از این کارگردان بزرگ الهام‌های زیادی بگیرد. همچنین نولان در صحبت‌هایش گفته که علاوه بر فیلم‌های اسکات، قسمت اول جنگ ستارگان و فیلم 2001: A Space Odyssey استنلی کوبریک هم از جمله آثار محبوبش هستند.

زومجی