چگونه جشنواره فیلم لندن در پنج سال متحول شد؟
گروه سینمای جهان: کلر استوارت در پنج دوره اخیر ریاست جشنواره فیلم لندن را برعهده داشته است و اکنون ششمین دوره آن را دارد برگزار می کند. باید دید این خانم با چه نگاه و رویکردی موفق شد تا در این مدت کوتاه جان تازه ای به کالبد این جشنواره بدمد.
کلر استوارت سال ۲۰۱۱ وارد لندن شد تا مسوولیت نمایشگاهی را در انستیتو فیلم بریتانیا برعهده بگیرد. وی پیش از آنکه مدیریت اولین دوره این جشنواره را در سال ۲۰۱۲ برعهده بگیرد، یک سال را صرف برنامه‌ریزی و جا انداختن نگاهش درباره فستیوال فیلم لندن کرد.
در آن ماه ها، هر کس با این خانم استرالیایی دیدار می کرد می توانست تایید کند که تغییری در حال از راه رسیدن است. در واقع استوارت از همان ابتدا یک تغییر ساختار جدی را وارد برنامه‌های این جشنواره کرد و در سال‌های بعدی انتقالی جدی را شکل داد.
حالا پنج سال پس از شروع این روند و پس از زمانی که فستیوال به سبک استوارت به جریان افتاده، امسال دوره ششم از ۴ اکتبر شروع شد و ۱۵ اکتبر به کار خود خاتمه داد. به نظر می‌رسد اکنون زمان مناسبی برای بررسی کارهایی است که او موفق به انجام دادن آنها شده است.
۶ سال پیش استوارت بنیاد برنامه‌ای را ریخت که اگر در دوره ادرین روتون و ساندرا هبرون انجام می‌شد، تنها می‌توانست تغییری متوسط را آن هم ظرف دو دهه شکل دهد. او ضمن اضافه کردن بخش جشن، و بخش تجاری با عنوان «فیلم در میدان» بیشترین عناوین فیلم را در بخش‌هایی که با عنوان محلی بریتانیا ، فرانسه، اروپا و دنیای سینما تقسیم‌بندی شده‌اند، به نمایش درآورده است.
استوارت با ادای احترام به تمامیت این جشنواره، با برنامه‌ای خیلی قوی وارد میدان شد. وی می‌گوید متوجه بودم که از نگاه بیرون، فستیوال در کل بسته بود و به نظر می رسید فقط دارد برای اعضای موسسه فیلم بریتانیا و صنعت سینمای بریتانیا برگزار می‌شود.
او این دیدگاه را در قالب ماموریتی دو طرفه پیش برد: افزایش مخاطب از طریق برنامه‌ریزی جدید و در دسترس ساختن آن، وایجاد موقعیتی جذاب‌تر برای این رویداد در فضای بین‌المللی.
این بانو به بررسی ماتریکس روزانه جشنواره‌های گذشته پرداخت و به این نتیجه رسید که یک خستگی و عدم کشش عمومی در روزهای آخر جشنواره بین مردم و رسانه‌ها مشاهده می‌شود. وی در این زمینه می‌گوید: می‌توانستم به عینه ببینم که در سه چهار روز آخر جشنواره آن طورکه باید و شاید دیده نمی‌شویم و در حداکثر توان خود نیستیم.
استوارت می‌گوید به عنوان یک خارجی که به لندن آمده یکی از شاخصه‌های معنادار شهر را که فورا شناخته می‌شود در فرهنگ آن دیده است و این که مردم کشش داشتند که محلی باقی بمانند. وی می‌افزاید: به عنوان فردی که در ۶ سال اخیر یک لندنی بوده است، دقیقا می دانم چرا چنین اتفاقی می‌افتد.
ایجاد بخشهای جدید در دل جشنواره لندن
در کنار تغییرات بزرگ که در ساختار برنامه‌ای اتفاق افتاد، تغییر در بخشهای داخلی هم رخ داده که شامل ایجاد بخش رقابتی اصلی برای گروهی از عناوینی است که با هم برای کسب عنوان بهترین فیلم رقابت می‌کنند. رقابت برای کسب عنوان بهترین فیلم بلند اول و مستند، تقسیم بندی فیلمهای برند بر مبنای محتوا مثل عشق، لبخند و مباحثه نیز از دیگر ابتکارهای این مدیر موفق بوده است.
او می گوید: مردم به این ساختار رقابتی اصلا فکر نمی‌کردند و با وجود این که بخشهای رقابتی از سابقه دیرینه‌ای در جشنواره برخوردار بودند، اما چندان مورد توجه نبودند. ولی من دیدم نیازهای دوره‌ای رسانه‌های اجتماعی چیزدیگری است چون مردم دوست دارند در گفتگو درباره چیزی مشترک سهیم باشند و در این مورد روند برنده شدن مهم بود. این مساله همین‌طوراز طریق پروفایل معناداری برای فیلمهای چالشی‌تر و بین‌المللی مطرح است که ممکن است در غیر این صورت اصلا جلب توجه نکنند.
استوارت می‌گوید: شاید همه با این تغییرات راحت نبوده باشند چون من یک ماتریکس برنامه‌ریزی خیلی متفاوت ارایه کردم. فستیوال اکنون یک ساختار برنامه‌ای جا افتاده دارد و هر فیلم به طور موثر در یک جایگاه افقی وعمودی قرار دارد.
بیشتر همت و جاه‌طلبی استوارت بر جلب توجه مخاطب بیشتر متمرکزبوده است و خودش در این زمینه به صراحت می گوید: من می‌خواستم ما را بیشتر ببینند و به همین دلیل واژه بین‌المللی چشم‌انداز خوبی بود. به نظرم رفتن به این حوزه فرصت بزرگی را فراهم می آورد.
با طی کردن همه این مسیرها، جشنواره فیلم لندن اکنون هم از نظر چشم‌انداز بین‌المللی و هم داخلی خیلی رشد کرده وبه ویژه از نظر رای‌دهندگان آکادمی بفتا در لندن نیز اعتباری خاص یافته است.
بهره بردن از حضورهنرمندان بین‌المللی
استوارت همچنین به درگیر کردن اعضای رای‌دهندگان آکادمی آمریکا که ساکن لندن هستند نیز فکر کرده و به آنها امکان دسترسی به مطبوعات و صنعت ا کران را داده است و در این رویداد سالانه به اعضای جامعه اروپا نیز خوشامد گفته است.
سال ۲۰۱۵ فستیوال فیلم لندن به طوررسمی با همکاری با برنامه «ستارگان فردا» شکل گرفت و این زمان برگزاری این رویداد را از تابستان به زمانی در وسط فستیوال تغییر داد و آن را با برندهای مختلف ترکیب کرد.
استوارت زمانی وارد بریتانیا شد که درست پس از آن بود که موسسه فیلم بریتانیا بسیاری از عملکردهای شواری فیلم بریتانیا را برعهده گرفت و فی رابرتز به عنوان رییس بنیاد فیلم به آن پیوست. وی از رابرتز به عنوان یکی از عوامل توسعه برنامه‌‌هایش یاد می کند و می‌گوید اینجا بود که علاقه مشترک به استعدادهای جدید بریتانیا خیلی کارساز شد.
وی می‌گوید: من از سال‌ها پیش ارتباطی قوی بین برنامه‌ریزی خودمان و«ستارگان فردا» می‌دیدم و فکر می کردم کاملا طبیعی است که یک همکاری مشترک داشته باشیم.
یکی دیگر از تغییرات که در واقع چالشی بود که استوارت آن را از ماقبلان خود به ارث برده بود به مکان فستیوال ارتباط داشت. «اودن وست اند» که سال‌ها خانه فستیوال فیلم لندن بود از سال ۲۰۱۴ تغییر کرد و فستیوال در سال ۲۰۱۵ شاهد برپایی جشن‌ها و بخشهای رقابتی در دو صحنه بزرگ «وود وست اند» شد . با یک فاصله ۳۰ دقیقه‌ای که با نمایش فیلم‌ها به وجود آمد، این امکان ایجاد شد که استعداهای حاضر بتوانند در جلسات پرسش وپاسخ توانایی خود را بروز دهند.
ابتکارهای خاص برای افزایش فروش بلیت
مشاوره و همفکری با فستیوال‌هایی مثل تورنتو، ونیز و کن، موجب شد تا امسال برای اولین بار ۸۰۰ صندلی سینما در پارک‌ها توسط حراجی کریستیز تعبیه شود. گرچه هزینه این صندلی‌ها زیاد بود، اما شمار کاربرن افزایش یافت و شمار تهیه کنندگان بلیت از ۱۵۷ هزار نفر در سال ۲۰۱۵ به ۱۸۵ هزار نفر در سال بعد رسید و تقریبا ۲۶ هزار بلیت بیشتر فروخته شد.
رشد فستیوال با وجود کاهش حمایت دولتی
رشد فستیوال در حالی رخ داد که پیش زمینه‌ای از کاهش حمایت دولتی وجود داشت و پایه این رقم به رشد و گسترش فیلمهای اکران اول در جشن سینمایی ارتباط داشت.
در این دوره ۳۱ جشن سینمایی و ارایه ویژه برای سال ۲۰۱۷ تدارک دیده شد که در مقایسه با ۱۶ عنوان جشن در دوارن ریاست هبرون، خیلی متفاوت است.
این در حالی است که در دوران استوارت میزان حمایت دولتی از ۴۵ درصد به ۲۲ درصد کاهش یافت. در حالی که حجم باکس آفیس ۸۵ درصد افزایش یافت. میزان حمایت‌های اسپانسری نیز از سال ۲۰۰۸ تاکنون ۵۳ درصد رشد یافت. هر سال به طور فزاینده‌ای توزیع کنندگان فیلم هم به این جشنواره دعوت شداند تا در رویدادهای فرش قرمز فیلم‌ها نیز حاضر شوند.
استوارت می‌گوید: رشد ما در حالی محقق شد که در عمل کاهشی در سوبسیدها به وجود آمد، در حالی که درهای فستیوال هر چه بیشتر به روی فیلمسازان ومخاطبان گشوده شد.
استوارت به خوبی دو جایگاه و دو رل را برعهده گرفت وهم به عنوان مدیر برنامه مرکزاسترالیا برای «تصویر خلاق» در ملبورن (از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۶) و نیز فستیوال فیلم سیدنی از ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱ کار کرده بود.
در سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ فستیوال فیلم لندن به برگزاری سمپوزیوم‌های متعددی پرداخت که سال ۲۰۱۷ دیگر آنها را کنار گذاشت و به جای آن در سه حوزه اجتماعی از جمله مهاجران و تقسیمات اجتماعی توجه نشان داد که بیش از همه در فیلمهای افتتاحیه یعنی «نفس بکش» و درام « قوی‌تر» با بازی جیک جلینهال دیده شد.
از دیگر فیلمهای مهم حاضر در این دوره می‌توان به فیلم «مرا به اسم خودت بنام» ساخته لوکا گوآدانینو، «کوچک سازی» ساخته الکساندر پین، «ستاره‌های سینما در لیورپول نمی‌میرند» ساخته پل مک‌گیگان، «پایان سفر» ساخته سال دیب، «کشتن گوزن مقدس» ساخته یورگوس لانتیموس و «پرواز آخرین پرچم« ساخته ریچارد لینکلیتر و «توهیچوقت واقعا اینجا نبود» ساخته لین رامسی اشاره کرد.
از سال ۲۰۱۵ این فستیوال به مجموعه‌ای از حوزه‌های دیگر هم توجه نشان داده که مرتبط با همین صنعت هستند و شامل تلویزیون، هنر، موسیقی و بازی می‌شود.
مشارکت کنندگان امسال در این بخشهای ویژه شامل نیتن ساونی موسیقیدان، ایان مک یوون نویسنده، جولین رزفیلد هنرمند تصویر پرداز، جان نات روپ هنرمند در عرصه واقعیت مجازی و دیوید فینچر ارایه کننده سریال جدید نتفلیکس با عنوان «شکارچی ذهن» هستند.
امسال شصت و یکمین دوره جشنواره فیلم لندن با نمایش ۲۴۲ فیلم برگزار شد. امسال ۲۹ فیلم اکران اولیه جهانی خود را در این جشنواره تجربه کردند. هشت فیلم در سطح بین‌المللی برای اولین بار اکران شدند و ۳۴ فیلم برای اولین بار در اروپا اکران شدند.
این دوره جشنواره دیشب (۱۵ اکتبر) به کار خود خاتمه داد.
